Snap jij het echt? Of voelt dat alleen maar zo?

Wie kent niet de misleidende déjà-vu-ervaring?

Je hebt het gevoel dat je wat je nu beleeft al eens eerder hebt meegemaakt, terwijl je weet dat dat niet zo is. Op dezelfde manier kun je het fijne gevoel hebben iets te begrijpen, ook als dit onterecht is. Bij het Science Café van maandag 9 oktober wordt dieper ingegaan op dit ‘snapgevoel’, zoals wetenschapsfilosoof Herman de Regt (Tilburg University) dit noemt. De menselijke evolutie heeft er volgens hem toe geleid dat wij sterk naar dit gevoel verlangen. Wie bovendien eenmaal ergens van overtuigd is, zal niet geneigd zijn dit op juistheid te controleren. Wat wij als waar of werkelijk ervaren, wordt dus bepaald door emoties en die zijn op verschillende manieren op te wekken. De Regt zal laten zien dat het vaak metaforen in onze taal zijn die leiden tot een illusie van begrip, zowel in de wetenschap als daarbuiten.
 
Ook Gerard Steen (Taalbeheersing, UvA) benadrukt het belang van metaforen in onze werkelijkheidsbeleving, maar ook in hoe wij daardoor neigen te handelen. Wie de mens als machine ziet, verwacht onderhoud en reparatie. Als de maatschappij een markt is, kan er in cultureel en intellectueel kapitaal gehandeld worden. Als oprichter en directeur van het Metaphor Lab is hij als geen ander op de hoogte van het cognitief-wetenschappelijk onderzoek naar metaforen en hij zal de uitkomsten en consequenties hiervan schetsen. Daar waar De Regt de noodzaak benadrukt van het omzeilen van metaforen als het om waarheidsvinding gaat, ziet Steen hun rol in de wetenschap en samenleving als minder almachtig en deels onontkoombaar. Ook zal hij enkele andere elementen uit de retorica benoemen die van invloed zijn op ons gevoel of iets klopt of niet. Kortom, hoe metaforen en andere communicatie-uitingen ons beeld van de werkelijkheid bepalen, zul je na deze avond helemaal snappen. Althans, die indruk kun je gaan krijgen!